با توجه به معانی بیعت،
می توان گفت که در زمان حضور امام از مردم بیعت می گیرد و مردم و امام
نسبت به همدیگر تعهد می دهند تا بر خلاف تعهد عمل نکنند. اما نکته مهم و
قابل توجه این است که آیا بیعت در زمان حضور ثمره هم دارد و کار کرد آن چیست؟ به نظر می رسد که بیعت در زمان حضور ثمرات و کارکردهای مهم دارد که به مواردی اشاره می شود:
1
ـ تأکید نصب
در حقیقت مهمترین ثمره بیعت همین است که مردم نصب امام از طرف خداوند را تأکید و تأیید میکنند. شاید به ذهن بیاید که چه نیازی به تأیید از طرف مردم است؟ بلی درست است و نیازی به تأیید مردم نیست ولی از طرف دیگر ما در طول تاریخ شاهد این هستیم که وقتی مردم تأیید نکردند امام نتوانسته حکومت تشکیل دهد.
2ـ اعتراف و اظهار آمادگی
شهید مطهری در این مورد می گوید:«به نظر میرسد بیعت در بعضی موارد صرفاً اعتراف و اظهار آمادگی است، قول وجدانی است. بیعتی که پیغمبر اکرم گرفت از این جهت بود ... تا شخص بیعت نکرده، فقط همان وظیفه کلی است که قابل تفسیر و تأویل است ولی با بیعت، شخص به طور مشخص اعتراف میکند به طرف و مطلب از ابهام خارج می شود و بعد هسم وجدان خود را نیز گرو می گذارد و بعید نیست که شرعاً نیز الزامی فوق الزام اولی ایجاد کند.»[1]
1
ـ تأکید نصبدر حقیقت مهمترین ثمره بیعت همین است که مردم نصب امام از طرف خداوند را تأکید و تأیید میکنند. شاید به ذهن بیاید که چه نیازی به تأیید از طرف مردم است؟ بلی درست است و نیازی به تأیید مردم نیست ولی از طرف دیگر ما در طول تاریخ شاهد این هستیم که وقتی مردم تأیید نکردند امام نتوانسته حکومت تشکیل دهد.
2ـ اعتراف و اظهار آمادگی
شهید مطهری در این مورد می گوید:«به نظر میرسد بیعت در بعضی موارد صرفاً اعتراف و اظهار آمادگی است، قول وجدانی است. بیعتی که پیغمبر اکرم گرفت از این جهت بود ... تا شخص بیعت نکرده، فقط همان وظیفه کلی است که قابل تفسیر و تأویل است ولی با بیعت، شخص به طور مشخص اعتراف میکند به طرف و مطلب از ابهام خارج می شود و بعد هسم وجدان خود را نیز گرو می گذارد و بعید نیست که شرعاً نیز الزامی فوق الزام اولی ایجاد کند.»[1]
